Hemoroid halk arasında bilinen ismi ile basur en sık karşılaşılan makat bölgesi hastalığıdır. Makatta ağrı, şişlik, kanama gibi şikayetlerle ortaya çıkmaktadır. Aşırı ıkınma ve kabızlık gibi durumlara bağlı olarak makat içerisinde bulunan damarların makat dışına sarkması halidir.
İç basur ve dış basur olmak üzere 2 farklı türü bulunmaktadır. Bu yazımızda hemoroid neden olur, belirtirileri neler, basura ne iyi gelir, krounmak için neler yapılmalı gibi sorulara yanıt vereceğiz.
Hemoroid (Basur) Nedir?
Basur hastalığından korunmak için sorunun ne olduğu ve neden ortaya çıktığı bilinmelidir. Böylece hemoroid oluşmasına neden olan durumlar engellenerek hastalığın oluşması da engellenebilir.
Makatta bulunan damar yapıların baskıya maruz kalması sonucunda genişleyip makattan sarkmasıdır. Sarkan bu yapılara hemoroid memesi ismi verilmektedir. Basur hastalığı oluşan memeciklerin konumuna göre iç ve dış basur olmak üzere 2 türe ayrılmaktadır.
Hemoroid Türleri Nelerdir?
İç basur da memecikler makat içerisinde oluşur, dış basurda is memecikler makat kenarında oluşmaktadır. Aşağıdaki görselde iç ve dış hemoroitler resmedilmiştir. (1)
Görülen şikayetlerin büyük çoğunluğu iç basurdur. Dış basur sorunu nadiren görülmektedir. İç hemoroidler kendi arasında 1 den 4 e kadar derecelendirilmektedir. (2)
İç hemoroidler ilk olarak makat içerisinde oluşur ve derecesine göre makat dışına sarkar. İlk evrelerde şikayete neden olmaz. Ancak sorunun ilerlemesi ile birlikte hastalarda şiddetli ağrı şikayeti görülebilir. Bu nedenle hastalığın erken dönemde tedavi edilmesi önerilir. İlk başlarda, ameliyatsız yöntemlerle kolaylıkla tedavi edilebilir, ancak ileri dereceli vakaların tedavisi için mutlaka cerrahi müdahale gerekmektedir.
- Evre: İlk evredeki hemoroidler belirti vermezler. Bu nedenle hastaların kendisi tarafından fark edilmesi mümkün değildir. Ancak rektal muayene ile doktor tarafından tespit edilebilir. Nadiren birinci derece hemoroidler kanama şikayeti görülebilmektedir.
- Evre: Makat içerisinde oluşan hemoroid zamanla büyür. 2. Evrede olan hemoroidler dışkılama esnasında makat dışına çıkar ve dışkılamanın bitmesi ile kendiliğinden normak konumuna döner. Hasta dışkılama esnasında basur memesini hisseder. Ama dışkılama sonrasında normal konumuna dönmesinden dolayı rahatsızlığa neden olmaz.
- Evre: Oluşan memecikler bu evrede daha da büyür. Dışkılama ile makat dışına sarkan memecikler bu aşamada kendiliğinden makat içerisine dönmezler. Ancak el ileri içeri itilmesi ile normal konumuna dönmektedir.
- Evre: Bu evrede memecikler iyice büyümüş ve makattan sarkmıştır. Bu aşamaya gelen hemoroidler el ile ittirilse bile makat içerisine dönemezler. 3 ve 4. Derece hemoroidler makat dışına sarktığı için hastalarda şiddetli ağrıya neden olmaktadır.
Basur hastalığının en can sıkıcı yanı neden olduğu ağrı şikayetidir. Bazı kişilerde yaşanan ağrı oturma güçlüğüne bile neden olabilmektedir. Ağrının tamamen geçmesi için hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Ancak tedavi sürecine kadar ağrının geçmesi veya hafiflemesi için evde yapılacak bazı uygulamalar bulunmaktadır.
Hemoroid Ağrısına Ne İyi Gelir?
Kabız kalmamaya özen gösterin.
Hastalığın önlenmesi ve ilerlemesinin engellenmesi için en önemli husus kabızlığın ortadan kaldırılmasıdır. Kabızlığın devam etmesi daha çok ıkınmaya ve hastalığın daha çok ilerleyerek ağrı yaşanmasına neden olmaktadır.
Kabızlığın önlenmesi için beslenme düzeninde lif yönünden zengin gıdalara yer verilmeli, bol sıvı tüketilmeli ve hareket miktarı arttırılmalıdır.
Tuvalette uzun kalınmamalıdır.
Tuvalette uzun süre kalınması makat içerisinde bulunan damarlara baskı uygulanmasına neden olmaktadır. Böylece risk artmış olur.
Bu durumun engellenmesi için tuvalette uzun süre kalmaktan kaçınılmalıdır. Tuvalette 1 dakikadan fazla kalınması sağlık açısından sakıncalı bir durumdur.
Ağrıdan kurtulmak için sıcak su oturma banyosu
Basur ağrılarından kurtulmanın en kolay ve doğal yolu sıcak su oturma banyosudur. Oturma banyosunun yapılabilmesi için sıcak su ve suyun koyulacağı bir leğen yeterlidir.
Yakmayacak sıcaklıkta su leğene doldurulur. Ve leğenin içerisinde 5-6 dakika oturulur. Bu durum makat kaslarının gevşemesini ve ağrının hafiflemesini sağlar.
Sıcak su oturma banyosunun uzun süre yapılması yerine 5-6 dakika kadar kısa sürede ama günde birkaç kez yapılması daha faydalı olacaktır.
ilaç tedavisi de tercih edilebilir.
Basur ilaçla tedavi edilmez. Ancak neden olduğu ağrı ağızdan alınan ağrı kesiciler ya da bölgesel uygulanan uyuşturma etkisi olan kremlerle geçirilebilir.
Hemoroid Ağrısı İçin Hangi İlaçlar Kullanılır?
Ağrıya neden olması makat kaslarının basur memesine sıkıştırmasından dolayı ortaya çıkmaktadır. Bunun için ağızdan alınacak ağrı kesiciler kullanılabilir.
Ayrıca bölgesel olarak uyuşturma özelliği olan anestol pomad, prcotoglivenol krem ya da makat çatlağı için geliştirilmiş bitkisel içerikli pruzon pomad kullanılabilir. Ayrıca krem yerine kortos fitilde kullanılabilir.
Bitkisel Hemoroid Tedavisi Mümkün Müdür?
Makat içerisinde bulunan damarların yapısal bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu nedenle bitkisel tedavisi mümkün değildir. Ancak ağrının hafiflemesi için bitkisel karışımlar kullanılabilir.
Karışımın hazırlanması için ayrı ayrı ürünler alınması yerine hem uyuşturma hem rahatlatma etkisi olan bitkisel içerikli anuflex pomad kullanılabilir.
Anuflex merhem hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız.
Hemoroid Tedavisi Nasıl Yapılır?
Basur tedavisi ilk aşamalarda ameliyatsız yöntemlerle (lazer ve RBL (lastikle boğma) ), ilerleyen evrelerde ise THD adı verilen bir cerrahi müdahale ile tedavi edilebilmektedir.
- Lohsiriwat, V. (2012). Hemorrhoids: from basic pathophysiology to clinical management. World journal of gastroenterology: WJG, 18(17), 2009.
- Lawrence, A., & McLaren, E. R. (2020). External Hemorrhoid.